Bergen met winkels

Toggle Titel

Aanleiding het begin

company.png document Het begin ( 739) Populair
company.png document Periode en gebied ( 140) Populair

Apothekers en drogisten

Gezondheid is een belangrijk goed en is dan ook dominant aanwezig in een grote garnizoens-stad als Bergen op Zoom.
Het verloop van de apothekers / drogisterijen is niet spectaculair, maar belangrijk genoeg om twee middenstanders ervan aan u voor te stellen:
markers/perfumery.png document Coronae, de apotheek en drogisterij van Henri Gerard van Kroon ( 380) Populair 01 Apothekers en drogisten, Coronae, kortemeestraat, van Kroon
markers/perfumery.png document Drogisterij, parfumerie en optiek H Besling en zn. (v.h. het Groene Kruis) ( 260) Populair 01 Apothekers en drogisten, Besling
markers/perfumery.png document Nog meer apothekers en of drogisterijen ( 199) Populair 01 Apothekers en drogisten

Bakkers en banket

Een van de belangrijkste producten vroeger en nu was en is zeker het brood. Bezien wij de bakkerszaken vanaf 1900 tot nu dan moeten wij constateren dat in bijna elke straat in het oude centrum soms wel twee bakkers zaten.
Het is ondoenlijk om ze allemaal te bespreken, dus wij sorteren er enkele uit.
markers/bread.png document Brood- en banketzaken van de familie Joosen ( 519) Populair 02 Bakkers en banketzaken, Grote Markt, Joosen, Van de Rijtstraat, Wouwsestraat
markers/bread.png document De bakkerszaak van Frans Smout ( 277) Populair 02 Bakkers en banketzaken, Antwerpsestraat

Bioscopen

Dia1Amusement behoort tot een van de belangrijke verworvenheden van en voor de mens. Dikwijls was het amusement voor de eenvoudige werkman het belangrijkste moment in het dagelijkse leven. Even alles uit de kast en de harde werkomstandigheden even vergeten.
Vroeger was de kermis een belangrijke uitlaatklep en uit deze omgeving ontstonden de latere bioscopen, zoals wij die heden ten dage kennen. Dat begon met lichtbeeldenshow tijdens de lokale kermis en ging voor Bergen op Zoom vanaf 1911 over naar een vast binnengebeuren. In aanvang waren het nog de stomme films, die met zang en pianospel werden opgeluisterd. maar vanaf 1931 kwamen de geluidsfilms in de bioscopen.
markers/cinema.png document Luxor Theater ( 165) Populair 40 Bioscopen
markers/cinema.png document Roxy Theater ( 94) 40 Bioscopen
markers/cinema.png document Cinem'actueel ( 155) Populair 40 Bioscopen

Bloemenhandel

Bloemen houden van mensen

bloemenhandel 9Al eeuwen lang zijn bloemen in beeld bij o.a. de grote schilders en bij het gebruik in kerken en patriciers woningen. Groot voorbeeld is natuurlijk de tulp, die in de 16e eeuw naar Nederland kwam en met zijn schitterende kleuren de Hollanders betoverde. Geloof het of niet maar op een bepaald moment was de tulp meer waard dan een jaarsalaris.
Gelukkig kunnen wij tegenwoordig van een grote verscheidenheid aan bloemen genieten. Veel zijn er in de afgelopen eeuwen bij gekweekt en ieder heeft zo zijn of haar eigen lievelingsbloem.
De Gerbera is een bloem die uit de zuidelijke streken van Afrika en Amerika afkomstig is en de verschillende kleuren hebben allen een eigen betekenis.
Hieronder enkele bedrijven, die de bloemen in onze stad een waardige entree hebben gegeven.
 
markers/garden.png document Bloemenkwekerij en – handel Dries ( 165) Populair 03 Bloemenhandel, Dries, Zuivelstraat
markers/garden.png document De bloemenfamilie Leys ( 136) Populair 03 Bloemenhandel, Leys, Sint Josephstraat
markers/garden.png document Bloembindster Nel v Veenendaal ( 121) Populair 03 Bloemenhandel

Boek kantoorboekhandel

Kantoorartikelen en Boekhandelaren

Voor de tijd van radio en TV was er volop tijd en gelegenheid zich te verdiepen in een romantisch feuilleton in de krant of in een goed boek. Het aanbod van de geschreven werken was best goed te noemen alhoewel heel veel literatuur gebaseerd was op de religie in die tijd en op ondersteunende, opvoedende geschriften.
Zo kocht je bij drukkerij Harte in de Lievevrouwestraat veel werk vanuit de protestantse religie en voor de katholieke literatuur wendde men zich tot Verlinden en Juten. Alle drie de uitgevers startten al voor 1900.
Enkele zaken bespreek ik hieronder:
markers/schreibwaren_web.png document De firma van der Kreek. Schildersbedrijf , kantoor-/boekhandel en -machines. ( 298) Populair 04 Boek-kantoorboekhandel
markers/schreibwaren_web.png document Boekhandel en Drukkerij G Janssen in de Fortuinstraat ( 185) Populair 04 Boek-kantoorboekhandel

Borstelfabrikanten en handelaars

Een van de ambachtelijke beroepen op het einde van de 19e eeuw was het maken van borstels, bezems en dergelijke artikelen. Voorwaar een handeerlijk ambacht. In de stad waren meerdere grote en kleine productiebedrijfjes, die veelal achter hun woongedeelte een soort van werkplaats hadden. Daar fabriceerden zij op aanvraag en verkoop de nodige attributen om het schoonmaken te verlichten. Een paar sprongen er wel uit en laten wij met de bekendste beginnen.
markers/craftstore.png document Borstelmaker J Verberkmoes en Zn. ( 268) Populair 05 Borstelfabrikanten en handelaars, Verberkmoes, Wouwsestraat
markers/craftstore.png document Borstelmaker Lambert Verberkmoes ( 247) Populair 05 Borstelfabrikanten en handelaars, Antwerpsestraatweg, Verberkmoes

Brandstoffen

Onder deze noemer valt een uitgebreid areaal aan leveranciers en producten. Van kolen in de meest gevarieerde vorm tot de leverantie van petroleum. Cokes en turf zijn typische soorten brandstof. Uit de moderne tijd komen de benzine en de olieën voor de centrale verwarmingen.
In tijden van oorlog werd er overgeschakeld op rantsoenen. Voor de particulier was het belangrijk hoeveel haardsteden zij bevatte en eventueel een fornuis.
klasse indelingen   detail kopie
Dit was het resultaat van de benodigdheden in de WOI. In WOII was er een kolenuitgiftepunt aan het Geertruidaplein, die in augustus 1945 weer werd opgeheven.
Er was een grote groep leveranciers, waarvan er enkele worden besproken:
markers/petrolstation.png document J.L.Borghouts en Zn. ( 74)
markers/petrolstation.png document Zuider Steenkolenhandel Sakko ( 82)
markers/petrolstation.png document Van Tilburg – de Haas ( 89)
markers/petrolstation.png document En als laatsten…… ( 75)

Cafetaria's Snackshops

vakdiploma van Cees Crusio
vakdiploma van Cees Crusio

Reeds in het begin van 1900 waren er al de winkels, die ijs verkochten. O.a. de weduwe Willegers met een ijswinkel in de Sint Josephstraat en Moerbeek in de Stationsstraat. Omdat alleen ijs niet voldoende was handelden zij in levensmiddelen en tabak als hoofdproducten.

 

De familie Crusio in de Wouwsestraat 44 startte in 1915 met de verkoop van ijs vanuit de ijswagentjes.. Willem had de bereiding geleerd in Antwerpen. Samen met zijn broer Adrie werd een werkplaats ingericht op de hoek van de Rijtstraat 57 met het Bleekveldje. Van daaruit voorzagen zij de stad van heerlijk ijs. De volledige zakelijke ontwikkeling van deze familie is uitgebreid terug te vinden in de Waterschansen van 2015, in de nummers 3 en 4.
Er kwamen in de loop der jaren diverse ijsverkopers bij. Een ervan was een Italiaan.
markers/kiosk.png document IJssalon Talamini…Vischmarkt en Lievevrouwestraat ( 210) Populair 06 Cafetaria's en snackshops, Lievevrouwestraat, Talamini, Vischmarkt
markers/kiosk.png document De Toekomst, eerst manufacturen en later cafetaria in de Kortemeestraat 2 ( 139) Populair 06 Cafetaria's en snackshops
markers/kiosk.png document De friet- en ijszaak van Van Bragt ( 158) Populair 06 Cafetaria's en snackshops

Drukkerijen en kranten

In de aanloop naar de 20e eeuw kwamen langzaam maar zeker drukkerijen en kranten van de grond. Drukkerijen waren er al in een erg vroeg stadium. Een ervan was Verkouteren, die al in 1812 als drukker bekend stond. Hij was ook degene die als eerste in augustus 1856 een advertentiekrant in het leven riep in Bergen op Zoom. Het Nieuws en Advertentie Bulletin.

Opvolger werd Drukker Harte in de Lievevrouwestraat ( tevens uitgever van de Bergse Courant). Hij nam de zaak van Verkouteren over.
Andere bekende drukkers waren:

  • De firma A.I.A. de Kok op de Grote Markt. Dit bedrijf was boekdrukker met daarnaast uitgifte van veel ansichtkaarten.
  • Een derde drukker was H. Verlinden en hij werd de uitgever van de Zoom,
    het nieuwsblad dat in 1942 samenging met de Grondwet uit Roosendaal en het
    Brabants Nieuwsblad werd.
  • In de Van Hasseltstraat zat Numa Hasselman, uitgever van kerkmuziek.
  • In de Fortuinstraat zat boekhandel Janssen met een drukkerij in de
    Fluwelenbroekstraat

Een bekende en nog bestaande drukkerij is de volgende:

markers/printer-2.png document Drukkerij en uitgeverij Juten ( 444) Populair 07 Drukkerijen en kranten, Juten
markers/printer-2.png document Grafische drukkerij Hertogs in de Kloosterstraat ( 390) Populair 07 Drukkerijen en kranten, hertogs, kloosterstraat

Fotografen

Fotografie in Bergen op Zoom

fotografie1
De ontwikkeling van de fotografie begon rond 1820. Men was lichtgevoelig papier en de lenzen aan het ontwikkelen voor snellere en houdbare productie. In de jaren na 1850 werd veel fotografisch materiaal gevangen op zogenaamde glasnegatieven. De negatieven, zoals wij ze nu kennen waren nog niet gangbaar.
Pas in 1930 kwamen de eerste kleinbeeld negatieven en vanaf ca 1960 kwamen de kleurennegatieven.
Een logische ontwikkeling was het ontstaan van zaken, waar men foto's kon laten maken of een rolletje kon laten ontwikkelen.
Het startte met salon-fotografie en kabinets-foto’s
De ontwikkeling heden ten dage zijn gevorderd tot de digitale fotografie.
Ook in Bergen op Zoom waren binnen deze ontwikkelingen diverse fotografen aan het werk. Een bekende naam was: Van Melle ( van de Rijkebuurtstraat naar de Grote Markt en later naar de Lievevrouwenstraat. Opgevolgd daar door Kolber en Wagemakers.
markers/photography.png document De fotozaak van Serré ( 197) Populair 08 Fotografen
markers/photography.png document Fotografiebedrijf Fotolino ( 528) Populair 08 Fotografen, Bakker, Stationsstraat
markers/photography.png document De vroege fotografen… ( 116) Populair 08 Fotografen

Garages en services

Door alle ontwikkelingen in de fiets- en autobranche was het een logisch gevolg dat er servicewerkplaatsen ontstonden.. Simpel gesteld is de ontwikkeling als volgt: smeden, fietsontwikkeling en mondjesmaat in het eerste decennium van 1900 de automobielen, die uiteindelijk na WO1 de overhand gingen krijgen in onze vervoersmogelijkheden. Vroege ontwikkelingen waren er aan de Antwerpsestraatweg 94 van Difoga, van Breemen, Wieleman en van Steenpaal.
 Enkele bedrijven in het oude centrum waren:
markers/sportscar.png document Liefbroer, stalhouderij, garage, begrafenisonderneming, brandstoffenhandel ( 164) Populair 09 Garages en service
markers/sportscar.png document N V Motor opgericht in 1918 en in 1930 overgenomen door A.Mazairac ( 107) Populair 09 Garages en service
markers/sportscar.png document Garagebedrijf C Meijer en zonen in de Wassenaarstraat ( 163) Populair 09 Garages en service
markers/sportscar.png document Firma Lips, later Lips – van de Corput startte in de Arnoldus Asselbergsstraat 25 ( 137) Populair 09 Garages en service
markers/sportscar.png document Haverkort auto-onderdelen ( 114) Populair 09 Garages en service
markers/sportscar.png document En ook nog ……. ( 89) 09 Garages en service

Goud en zilver

Goud, zilver, horloges en brillen

Atelier ca 1910 Andriessen Grote Markt 22 met 3e van rechts C Andriessen
Dit veelomvattend pakket werd door nogal wat winkels gevoerd. De oudste nog bestaande winkel in 1999 is van de familie Andriessen aan de Grote Markt 22.

In het begin van de 20e eeuw waren de firma Soesman ( Fortuinstraat) en Wolf ( Kortemeestraat en later Fortuinstraat) naast Andriessen de grotere spelers op dit vlak. Rond en na de WO1 kwamen er meerdere zaken bij, waarvan sommige behoorlijk lang bestonden.
 
markers/jewelry.png document De twee zaken Andriessen ( 177) Populair 10 Goud en zilver
markers/jewelry.png document De goud, zilver , horlogerieën en optiekzaak van Van Mil in de Wouwsestraat 38 ( 219) Populair 10 Goud en zilver
markers/jewelry.png document Familie van Mil – van Veldhoven Wouwsestraat 18 ( 126) Populair 10 Goud en zilver
markers/jewelry.png document Familie van Mil – Heijns en nazaten in de Wouwsestraat 8 ( 157) Populair 10 Goud en zilver
markers/jewelry.png document Familie Steenbak in de Korte Bosstraat ( 166) Populair 10 Goud en zilver

Groente en fruit

Door een rijke grond, die bestaat uit zand en klei, aangevuld met veenachtige gebieden , is de grond rond de stad uitgegroeid tot een fenomenaal hoveniersparadijs. Velen hebben hierop hun arbeid gehad voordat er sprake was van winkelvorming.
Daar komt dus eind 19 e eeuw verandering in alhoewel op veel plaatsen in de stad altijd wel groente en fruit ter beschikking was.
Een groot deel daarvan was bij particulieren, die met de verkoop van wat rookwaren en groente en fruit een extra centje bij wilden verdienen. De inkomsten van de mannen of de weduwen waren niet om over naar huis te schrijven. Met een plank achter het voorraam met daarachter een gordijn werd een soortement van etalage gecreëerd voor de uitstalling van de waren.
Maar ook bij deze beroepsgroep werd het stilaan anders. Een van de voortrekkers was de dochter van Cornelis Versijp, een barbier in de Kloosterstraat.
markers/fruits.png document Groenten en comestibles Versijp ( 257) Populair 11 Groente en fruit
markers/fruits.png document Groente en fruit winkel van Nuijten in de Molstraat 13 en de Zuivelstraat 10 ( 184) Populair 11 Groente en fruit

Haarden en kachels

haarden kachels 1Haarden, kachels en fornuizen

Ambachtelijk werk was vrij normaal in de 19e eeuw. Van de toenmalige ambachtslieden was een groot deel smid en dat was de basis van de bloeiende kachels- en haardenfabrieken van Geers ( model zie hiernaast) en Beckers.Die producten vonden een goede afname in stad en land omdat de winters in die tijd behoorlijk streng waren en het huis verwarmd moest worden. Maar ook waren er kleinere bedrijven, die hun eigen invulling gaven aan wat een kachel zou moeten zijn. Vooral de praktische uitvoering was nogal eens een punt. Hierbij kwam hun smidse opleiding zeer zeker van pas.
 
markers/fire.png document Bernard Roem – Kerstens Kachels, haarden en kinderwagens op de Antwerpsestraat 5 en 7 en in de Kloosterstraat 35 ( 187) Populair 12 Haarden en kachels
markers/fire.png document IJzerwarenhandel F Beuken en Zn in de Antwerpsestraat 23 en 27 / Later Theodorushaven ( 290) Populair 12 Haarden en kachels
markers/fire.png document Geers en Zoon, later haarden en kachelfabrikant de Schelde: Hubert Beckers, later de befaamde fabrikant St. Joseph haarden en kachels ( 266) Populair 12 Haarden en kachels

Horeca en amusement

Horeca en amusement in Bergen op Zoom

bagagelabel de Draak
Het hoeft geen betoog dat de horeca in de vroegere jaren een niet onbeduidende tak van ondernemen was. Aangezien er veel onderhandeld werd op markten en pleinen, langs de straat en in het veld werden de handelaars er nogal eens dorstig van. In de eeuwen voor de 20e betekende dat de handelaars zich na de handel begaven naar de uitspanning, herberg, koffiehuis of wat voor een benaming je er ook aan wilt geven. Daar werd voor het grootste gedeelte een soort volksbier gedronken. Ook andere sterke dranken waren voorradig, maar dat hing van de lokale vergunning af.
Het zal u niet vreemd in de oren klinken dat de oudste herberg van Nederland in Bergen op Zoom staat. De Draak heeft die eer in de loop der eeuwen opgeëist. Er zijn zelfs boekjes over verschenen. Uit de stadsannalen blijkt dat de Draak al van voor de grote stadsbrand in 1397 bestond.
markers/communitycentre.png document De Korenbeurs zalencomplex ( 119) Populair 13 Horeca en amusement
markers/communitycentre.png document Wie herkent het niet meer …naar Verpalen of de officiele naam d’Oranjeboom ( 142) Populair 13 Horeca en amusement
markers/communitycentre.png document Hotel – cafe – restaurant William Stationsstraat ( 92) 13 Horeca en amusement

Installatiebedrijven

De ontwikkelingen in de verwarming, het sanitair en de elektrische attributen leverden het nodige extra werk op voor de tot dusver ambachtelijke smeden, elektriciens en aannemers. Dit vak ging zich steeds meer perfectioneren en werd langzamerhand een specialisme. Men ziet dan de combinatie winkel met een installatieafdeling ontstaan, waarvan vele voorbeelden in Bergen op Zoom te vinden zijn.

markers/poweroutage.png document H.J.W Voets en de Gebrs. Voets in de Kremerstraat. Later H Voets en zonen ( 179) Populair 14 Installatiebedrijven, Technische installateurs
markers/poweroutage.png document Schetters Rijkebuurtstraat 15 BoZ. Tussen 1900 en 2000 ( 163) Populair 14 Installatiebedrijven, Schetters, Technische installateurs