De keuze van de periode is gevallen op de 20e eeuw. 100 Jaar is een mooie tijd om de grote veranderingen in de ontwikkeling van de detailhandel te schetsen.
In deze periode tussen 1900 en 2000 veranderde de voornamelijk straat- en markthandel in een gebeuren, dat zich binnen vier muren ging afspelen. Ook de ontwikkeling naar de cash en carry bedrijven, de supermarkten en nog later de woonboulevards speelden in toenemende mate een belangrijke rol in de detailhandel.
Van belang was ook de ontwikkeling op het prijsgebied. Was vroeger het beroemde “handjeklap” een normale zaak. De komst van de Winkel van Sinkel heeft dat rigoureus omgegooid en vanaf toen ( ca 1839 het warenhuis in Utrecht) kwamen de vaste prijskaartjes in opmars. Op markten en bij de straathandel bleven nog wel even de onderlinge prijsafspraken de boventoon voeren.
De venter
Ook in deze periode werd het steeds belangrijker om jouw waren, producten én service aan te prijzen via de media, die zich halverwege de 19e eeuw ook aan het ontwikkelen was. Van mond op mond reclame tot een volwaardige advertentie duurde dat nog wel tot ca 1890. Nadelig bij deze ontwikkeling was nog steeds de onderlinge religieuze achtergrond. Men adverteerde dan voornamelijk in de krant van de eigen geloofssituatie, maar dat betekende ook dat er verdeeldheid bleef bestaan in de aankopen bij de winkels. Dit verschijnsel bouwde zich na de WO1 van lieverlee af en na de WOII was daar in de middelgrote steden weinig meer van te merken.
Het zou mooi geweest zijn om de hele stad in de inventarisatie op te nemen. Dat was wel het plan, maar het geheel werd zo veel omvattend, dat uiteindelijk gekozen is voor de oude vestingstad……die tussen de singels en met het havenkwartier. In dat gedeelte zijn de grootste veranderingen opgetreden.
De ontwikkelingen van de winkelcentra na de WOII zijn voornamelijk het gevolg van de zich uitbreidende stad, die groeide van ca 30.000 in 1950 tot 66.000 inwoners in de tachtiger jaren. Er is een apart hoofdstuk toegevoegd dat in het kort bestek de ontwikkeling van de winkelcentra weergeeft.
Ook de ontwikkeling van de straten is voor de hedendaagse stad onontkomelijk geweest. Toch heb ik gemeend een erg korte samenvatting te geven van de diverse straten in het aangegeven gebied te bekijken. ( zie hoofdstuk straatontwikkeling).